روان شناسي

رفتارهاي اعتيادآور به فعاليت‌هايي اطلاق مي‌شود كه فرد به شكل مكرر و غيرقابل كنترل انجام مي‌دهد، با وجود آگاهي از پيامدهاي منفي آن. اين رفتارها مي‌توانند شامل اعتياد به مواد مخدر، الكل، قمار، بازي‌هاي ديجيتال يا اينترنت باشند. معمولاً اين رفتارها وابستگي رواني و جسمي ايجاد مي‌كنند و باعث از دست دادن كنترل فرد روي زندگي مي‌شوند. اين اعتيادها با تغييرات شيميايي مغزي همراه بوده و فرد براي فرار از مشكلات يا جستجوي لذت به آن‌ها گرايش پيدا مي‌كند. شناخت اين انواع رفتارها كمك مي‌كند تا درمان بهتر انجام شود. تأثيرات اجتماعي و خانوادگي اين اعتيادها نيز قابل توجه است.
دلايل روانشناختي اعتياد عمدتاً به فرار از فشارهاي رواني و استرس برمي‌گردد. اضطراب، افسردگي و تنهايي محرك‌هاي اصلي هستند. كمبود مهارت‌هاي مقابله‌اي و مديريت هيجانات باعث مي‌شود افراد به رفتارهاي مخرب روي آورند. همچنين تجربيات ناگوار كودكي، فقدان حمايت و مشكلات رواني همراه باعث آسيب‌پذيري بيشتر مي‌شود. عوامل ژنتيكي و انگيزه‌هاي دروني نيز نقش دارند.
اعتياد تأثيرات گسترده‌اي روي سلامت روان و رفتار دارد، مثل كاهش انگيزه، مشكلات تصميم‌گيري، تغيير در روابط و اضطراب مزمن. اختلالات شناختي و كاهش اعتماد به نفس نيز رايج است. اين مسائل چرخه اعتياد را تشديد مي‌كنند و ترك را دشوار مي‌سازند.
محيط خانواده و جامعه نقش مهمي در ايجاد يا پيشگيري از اعتياد دارند. خانواده‌هاي گرم و حمايتي احتمال اعتياد را كاهش مي‌دهند، اما خانواده‌هاي پرتنش احتمال ابتلا را افزايش مي‌دهند. فشارهاي اجتماعي و دسترسي به مواد اعتيادآور خطر را بالا مي‌برند. آموزش مهارت‌هاي زندگي و حمايت عاطفي نقش پيشگيرانه مهمي دارد. همكاري خانواده، مدرسه و جامعه ضروري است.
درمان روانشناختي اعتياد شامل مشاوره، رفتاردرماني شناختي و آموزش مهارت‌هاي مقابله‌اي است. هدف افزايش آگاهي و اصلاح رفتارها است. حمايت خانواده و شبكه‌هاي اجتماعي موثر در درمان هستند. پيشگيري با آموزش مهارت‌هاي زندگي و اصلاح باورها انجام مي‌شود. مراقبت پس از ترك براي جلوگيري از بازگشت حياتي است.